Jak widzi daltonista? Daltonizm, a właściwie ślepota barw, to zaburzenie rozpoznawania barw, wynikające z uszkodzenia albo niefunkcjonowania czopków, które są światłoczułymi receptorami umieszczonymi w siatkówce oka.
Czym jest daltonizm?
Ich prawidłowe działanie odpowiada za poprawne widzenie kolorów, natomiast nieprawidłowości oznaczają różnego rodzaju zaburzenia w ich rozpoznawaniu. To, co potocznie nazywamy daltonizmem, jest jednym z typów tych zaburzeń. Ślepotę barw, która wynika z braku jednego z trzech rodzajów czopków (odpowiadających za widzenie czerwieni, zieleni i koloru niebieskiego) nazywa się dichromantyzmem. Brak czopków związanych z kolorem czerwonym objawia się tym, że osoba z tym zaburzeniem (protanopią) nie rozpoznaje tej barwy i myli ją z kolorem zielonym.
Jak widzi daltonista?
To, co w języku potocznym nazywa się daltonizmem, to deuteranopia. Osoba ją posiadająca nie rozpoznaje barwy zielonej (gdyż nie ma odpowiednich czopków w siatkówce) i myli ją z kolorem czerwonym. Brak czopków odpowiadających za barwę niebieską to tritanopia – wtedy kolor niebieski jest mylony z czernią. Drugim rodzajem ślepoty barw jest różnica wrażliwości na kolory; wszystkie trzy rodzaje czopków działają, jednak jeden z nich nie ma „pełnej mocy”. To trichromatyzm. Osoba, u której czopki odpowiadające za postrzeganie czerwieni nie działają prawidłowo, cierpi na protanomalię – barwa ta w jego postrzeganiu jest mniej nasycona i jaskrawa. Za brak nasycenia zieleni odpowiada zaburzenie o nazwie deuteranomalia, a obniżona percepcja koloru niebieskiego to tritanomalia. Kolejnym rodzajem ślepoty barw jest monochromatyzm, czyli sytuacja, w której człowiek nie jest w stanie rozpoznawać barw. Istnieją trzy rodzaje monochromatyzmu: pierwszy to monochromacja czopków. W tym przypadku działa tylko jeden rodzaj czopków. Taka osoba widzi świat czarno-biały.
Achromatopsja
Achromatopsja to sytuacja, w której w oku mamy bardzo mało czopków bądź nie mamy ich w ogóle. Dla chorego oznacza to nie tylko brak kolorów, ale i duże trudności w widzeniu. Oprócz tego istnieje również agnozja barw. Jest to schorzenie, w której oczy funkcjonują normalnie, jednak osoba nie dostrzega kolorów i wiąże się to z zaburzeniami układu nerwowego i rozpoznawania, nie zaś z budową oka. Ślepota barw jest wadą wrodzoną, chociaż zdarzają się sytuacje, gdy powstaje ona przez uszkodzenie narządów wzroku i mózgu (siatkówka, jak również kora mózgowa), albo przez leki czy związki chemiczne. Szacuje się, że około 8% mężczyzn na świecie ma tę wadę, u kobiet jest ona dużo rzadsza, gdyż liczba ta oscyluje około pół procenta. Ma to związek z procesem dziedziczenia recesywnego, sprzężonego z chromosomem X.
